Лідары найбуйнейшых еўрапейскіх краін у сумеснай заяве віталі «значны прагрэс» у мірных ініцыятывах Дональда Трампа і апублікавалі план гарантый бяспекі для Украіны. Ён складаецца з шасці ключавых пунктаў.
У дакуменце, падпісаным лідарамі Германіі, Даніі, Фінляндыі, Францыі, Італіі, Нідэрландаў, Нарвегіі, Польшчы, Швецыі, Вялікабрытаніі, кіраўнікамі Еўрасавета і Еўракамісіі, адзначаецца «значны прагрэс у намаганнях прэзідэнта Трампа для дасягнення справядлівага і трывалага міру ва Украіне», а таксама «высокі ўзровень узгодненасці пазіцый паміж Злучанымі Штатамі, Украінай і Еўропай».
«Злучаныя Штаты і еўрапейскія лідары пацвердзілі гатоўнасць сумесна працаваць над прадстаўленнем Украіне надзейных гарантый бяспекі і мер па эканамічным аднаўленні ў рамках пагаднення пра спыненне вайны», — гаворыцца ў заяве.
Абавязанні, пра якія ідзе гаворка, будуць уключаць у сябе наступнае:
• Доўгатэрміновая і маштабная падтрымка Украіны для фармавання і падтрымання яе ўзброеных сіл. Колькасць УСУ мусіць заставацца на мірным узроўні каля 800 тысяч чалавек, што дазволіць эфектыўна стрымліваць магчымыя канфлікты і абараняць тэрыторыю краіны.
• Еўрапейская ініцыятыва «Шматнацыянальныя сілы для Украіны», якая фармуецца за кошт унёскаў краін, гатовых удзельнічаць у рамках «Кааліцыі ахвотных», пры падтрымцы ЗША. Гэтыя сілы будуць дапамагаць аднаўленню ўкраінскай арміі, гарантаваць бяспеку паветранай прасторы Украіны і павышэнне бяспекі на моры, уключаючы дзейнасць непасрэдна на тэрыторыі Украіны.
• Механізм маніторынгу і верыфікацыі рэжыму спынення агню пад кіраўніцтвам ЗША з міжнародным удзелам. Ён будзе забяспечваць ранняе папярэджанне пра магчымыя будучыя атакі, фіксаваць парушэнні, а таксама прадугледжваць рэагаванне на іх. Дадаткова будзе створаны механізм дээскалацыі для каардынацыі ўзаемных крокаў па зніжэнні напружанасці ў інтарэсах усіх бакоў.
• Юрыдычна аформленае абавязанне, з улікам нацыянальных працэдур, прымаць меры па аднаўленні міру і бяспекі ў выпадку будучага ўзброенага нападу. Гэтыя меры могуць уключаць выкарыстанне ўзброеных сіл, разведвальную і лагістычную падтрымку, а таксама эканамічныя і дыпламатычныя дзеянні.
• Інвестыцыі ў будучыню росквіт Украіны, у тым ліку вылучэнне значных рэсурсаў на аднаўленне і рэканструкцыю, заключэнне ўзаемавыгадных гандлёвых пагадненняў, а таксама ўлік неабходнасці кампенсацыі шкоды, нанесенай Украіне Расіяй. У гэтым кантэксце былі замарожаныя расійскія актывы ў ЕС.
• Цвёрдая падтрымка ўступлення Украіны ў ЕС.
Лідары краін ЕС заявілі пра поўную падтрымку Уладзіміра Зяленскага і падкрэслілі, што канчатковыя рашэнні па адчувальных пытаннях, уключаючы тэрытарыяльныя, можа прымаць толькі Украіна — і толькі пасля таго, як будуць рэальныя гарантыі бяспекі. Пры неабходнасці Зяленскі мусіць будзе кансультавацца з украінскім грамадствам.
Пры гэтым робіцца агаворка: ні адзін пункт пагаднення не лічыцца канчаткова ўзгодненым, пакуль не ўзгодненыя ўсе ўмовы цалкам. Яго мэта — не часовая паўза, а канчатковае спыненне вайны.
Асобна адзначаецца, што любое мірнае пагадненне не мусіць аслабляць NATO і мусіць умацоўваць адзінства Еўропы і трансатлантычнай супольнасці. Усе пытанні, якія закранаюць ЕС і альянс, будуць вырашацца ўнутры гэтых структур.
Цяпер, на думку падпісантаў заявы, мяч на баку Расіі. Ад Масквы чакаюць згоды з мірным планам Трампа і гатоўнасці да рэальнага спынення агню. Ціск на Расію абяцаюць узмацняць, калі яна будзе зацягваць перамовы.
У завяршэнне еўрапейскія лідары заявілі, што ў найбліжэйшыя тыдні збіраюцца паскорыць працу над фінальным пагадненнем пра мір, і зноў пацвердзілі падтрымку Украіне ў яе барацьбе супраць уварвання Расіі. Заява застаецца адкрытай — да яе могуць далучыцца і іншыя краіны.
Між тым Дональд Трамп пасля размовы з еўрапейскімі лідарамі заявіў, што працэс мірнага ўрэгулявання вайны ва Украіне цяпер прасунуўся далей, чым калі-кольвек раней, перадае Sky News.
У прыватнасці, ён пацвердзіў, што нядаўна размаўляў з Уладзімірам Пуціным, але дэталяў раскрываць не стаў — толькі адзначыў, што «справы ідуць даволі нядрэнна».
Пры гэтым Трамп пазначыў ключавую праблему перамоваў:
«У гэты момант Расія хоча скончыць вайну. Праблема ў тым, што ўсе хочуць яе скончыць — а потым раптам перастаюць гэтага хацець».
Са словаў Трампа, галоўная задача цяпер — дабіцца ўзгодненасці пазіцый усіх бакоў:
«Трэба, каб усе аказаліся на адной хвалі. Мне здаецца, гэта пачынае атрымлівацца. Размова была вельмі добрай».